Στην αμερικανική πολιτικο-οικονομική σκηνή ένας από τους σημαντικούς διαχρονικούς θεσμούς είναι αυτός της μη-ανοχής των ‘επικίνδυνων’ για την κοινωνία μονοπωλίων. Οι περίφημες antitrust authorities επενέβαιναν όποτε χρειαζόταν και, σε προηγούμενες δεκαετίες, είχαν δείξει αρκετές φορές τα ‘δόντια’ τους, εξαναγκάζοντας έπειτα από πολύχρονες δίκες κυρίως σε εποχές έντονης και άναρχης  ανάπτυξης, κραταιούς και γιγαντιαίους οργανισμούς να ‘διαμοιράσουν τα ιμάτιά τους’.

Χαρακτηριστικά δείγματα τέτοιων επεμβάσεων είχαμε στις τηλεπικοινωνίες, όπου η AT&T (ή Bell System) υποχρεώθηκε να διασπαστεί σε πολλές μικρότερες ‘baby-Bells’ το 1982 και πολύ νωρίτερα (το 1911) στο πετρέλαιο, όπου στόχος ήταν η Standard Oil του Τζον Ροκφέλερ. Εκ του αποτελέσματος, όπως έχει αποδειχθεί ιστορικά, τέτοιες κινήσεις έφερναν τα πάνω κάτω στους συγκεκριμένους χώρους, με τον βίαιο εξορθολογισμό της αγοράς.

Ακόμα και σήμερα, όμως, η αγορά (και όχι μόνο στις ΗΠΑ, βεβαίως – ανάλογες εγκρίσεις χρειάζονται σε εθνικό, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο) ελέγχεται ως προς τις μονοπωλιακές πρακτικές, οι οποίες γενικώς προκαλούν προβλήματα στη λειτουργία της. Ευνόητη, λοιπόν, η στόχευση ειδικά των BigTech, των πολύ μεγάλων τεχνολογικών εταιριών, που κατηγορούνται για πολλά από τους συν-ανταγωνιστές τους κι όχι αδίκως.

Το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης εξακολουθεί να κινείται δραστήρια, με στόχο τον περιορισμό της άναρχης εξάπλωσης των δραστηριοτήτων τους και των μονοπωλιακών πρακτικών πασίγνωστων ονομάτων, όπως οι Google, Meta Platforms, Apple, Amazon, Microsoft και, τελευταία, η Nvidia.

Στην πιο πρόσφατη εξέλιξη, πριν από λίγες μόλις ημέρες είχαμε την κατάληξη μιας δίκης που κράτησε περίπου πέντε χρόνια, με υπόλογη την Google που, όπως και οι υπόλοιπες BigTech, δέχεται συνεχώς καταγγελίες, ‘τρώει’ πρόστιμα (συχνά ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων ή ευρώ), αλλά η νομική υπηρεσία της εργάζεται νυχθημερόν, αποκρούοντας κατηγορίες και εφεσιβάλλοντας κάθε απόφαση, προκειμένου να κερδηθεί πολύτιμος χρόνος.

Στην τελευταία υπόθεση, πάντως, μάλλον ‘έπεσε στα μαλακά’, αφού η απόφαση ομοσπονδιακού δικαστή δεν την υποχρεώνει, τελικά, να πωλήσει το Chrome, το πολύ γνωστό λειτουργικό σύστημά της ή/και το Android -όπως είχε ζητηθεί- αλλά απλώς να κάνει κάποιες άλλες παραχωρήσεις.

Ανάμεσά τους, η συνέχιση της πληρωμής άλλων εταιριών (όπως πχ. η Apple, που κερδίζει δισεκατομμύρια, επιτρέποντάς της να είναι η εξ ορισμού μηχανή αναζήτησης των iPhone, αλλά και η Mozilla του Firefox) φέρνουν κίνηση στη διάσημη μηχανή αναζήτησής της, η απώλεια της αποκλειστικότητας αξιοποίησης των πολύτιμων δεδομένων που διατηρούσε ως τώρα στα συμβόλαιά της, καθώς και η δημιουργία ενός τεχνολογικού εποπτικού οργάνου, το οποίο θα επιβλέπει τις κινήσεις της στον χώρο του ΑΙ, πλέον.

Βλέπετε, το δικαστήριο έκρινε πως ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής της Goole είναι εφεξής η Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία ‘έχει αλλάξει τα δεδομένα της υπόθεσης’, αφού το ChatGPT, το Perplexity, και το Claude σταδιακά εδραιώνονται ως εναλλακτικές μηχανές αναζήτησης.

Αυτό φαίνεται πως ελάφρυνε τελικά την ‘ποινή’, αντίθετα με ό,τι περίμεναν οι ειδήμονες. Είχαμε σχόλια, για παράδειγμα, που έλεγαν ότι χάθηκε μια καλή ευκαιρία για ριζικότερο μετασχηματισμό του τεχνολογικού οικοσυστήματος και εξισορρόπηση του ανταγωνισμού στην αναζήτηση. Κάποιες εταιρίες, μάλιστα, (όπως η Perplexity και η OpenAI του Σαμ Ολτμαν) ετοιμάζονταν να διεκδικήσουν ‘τεμάχια’ του Chrome, στην περίπτωση μιας επιβεβλημένης διάσπασης.

Υπάρχει, μάλιστα, κι ένας αστερίσκος σ’ αυτό το σημείο: άλλοι παρατηρητές της αγοράς θεωρούν ότι το φανερό και εκπεφρασμένο ενδιαφέρον των δυο προηγουμένων ενδεχομένως να ‘δείξει’ στην Google ότι έφτασε η ώρα για να κινηθεί γρήγορα, επιχειρώντας κάποιες διαφορετικές προσεγγίσεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Δεν θεωρούν, ως εκ τούτου, απίθανο να έχουμε σύντομα κάποιες εξελίξεις, είτε όσον αφορά στην ανάπτυξη της ήδη δημοφιλούς πλατφόρμας Gemini είτε στην περαιτέρω αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ΑΙ, στο ίδιο το Google Search.…

Βεβαίως, σύμφωνα με την πάγια τακτική της, η Google θα υποβάλει - σύμφωνα με έγκυρες πηγές -και σ’ αυτή την περίπτωση έφεση, οδηγώντας την υπόθεση στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, καθώς θεωρεί ότι το επιβαλλόμενο εποπτικό όργανο θα παρεμποδίσει τις κινήσεις της στον χώρο του ΑΙ προς όφελος των ανταγωνιστών της. Και η ζωή συνεχίζεται, όπως λένε…