Επωνύμως…

Ο τίτλος αυτού του σχολίου θα μπορούσε άνετα να είχε σχέση με τη γνωστή ρήση που συνδέει τον λύκο με τα πρόβατα, αλλά είπα να επιδείξω αυτοσυγκράτηση! Δύσκολο, όμως, αυτό – πολύ δύσκολο, όταν διαβάζεις στον διεθνή Τύπο τις πιο πρόσφατες δηλώσεις του Μαρκ (ένας είναι ο Μαρκ!), σχετικά με το πώς οραματίζεται το μέλλον της αυτοκρατορίας του, στο χώρο των κοινωνικών δικτύων, και προς ποια κατεύθυνση φιλοδοξεί να την στρέψει…

Γιατί, αυτός ο καλός άνθρωπος -χωρίς τα δημιουργήματα (και τις εξαγορές) του οποίου δεν μπορούμε να κάνουμε στιγμή (εγώ ίσως όχι, αλλά για ρωτήστε τα παιδιά σας…)- αντιλαμβανόμενος πως «έχει τη φωλιά του λερωμένη» και μάλιστα σε πολλά επίπεδα, δείχνει να αλλάζει (πόσο, άραγε;) κάπως πορεία και να εστιάζει πλέον στην προστασία του προσωπικού απορρήτου – ακριβώς αυτού, δηλαδή, που σήμερα αποδεδειγμένα παραβιάζει. Αντιμέτωπος με εις βάθος έρευνες εκ μέρους των ρυθμιστών σε Ευρώπη και Αμερική (όπου μάλιστα, έχει ήδη πέσει κι ένα «χοντρό» πρόστιμο, ύψους αρκετών δις δολαρίων το οποίο η εταιρία «διαπραγματεύεται» με τις αρχές), ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ εμφανίζεται πλέον ως άλλη «μετανοούσα Μαγδαληνή» έτοιμος να υποστηρίξει μια νέα στρατηγική για τα κοινωνικά δίκτυα, με βασικούς πυλώνες την κρυπτογράφηση των μηνυμάτων, τον μειωμένο χρόνο διατήρησης δεδομένων και -βεβαίως- την ασφαλή αποθήκευσή τους.

Υποστηρίζει, μάλιστα, πως εκεί βρίσκεται το μέλλον των επικοινωνιών, «στις ιδιωτικές, κρυπτογραφημένες υπηρεσίες, όπου οι χρήστες θα μπορούν να είναι βέβαιοι πως ό,τι λένε μεταξύ τους παραμένει ασφαλές και τα μηνύματα, μαζί με το περιεχόμενό τους, δεν θα μένουν εκεί για πάντα. Αυτό είναι το μέλλον που ελπίζω πως θα καταφέρουμε να υλοποιήσουμε»…

Βέβαια, αυτό δεν πρόκειται να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη (υπάρχουν, προφανώς, συμφωνίες και δεσμεύσεις, με τις εταιρίες που σήμερα αξιοποιούν τα στοιχεία μας) κι ο Μαρκ δεν το κρύβει, δηλώνοντας πως η κρυπτογράφηση που υπάρχει σήμερα στο WhatsApp, θα επεκταθεί σταδιακά στο Messenger και το Instagram, ενώ (να τη και η είδηση…) θα προστεθούν κι άλλα «κανάλια» μέσα από τα οποία θα μπορούν να επικοινωνούν φίλοι, ομάδες, αλλά και επιχειρήσεις.

Από την άλλη, το Facebook (που μάλλον θα παραμείνει η «ναυαρχίδα» του ομίλου, παρά την υστέρηση που παρουσιάζει τελευταία έναντι των ανταγωνιστών του, οι οποίοι διεκδικούν την πρωτιά στις προτιμήσεις των χρηστών) πειραματίζεται μ’ ένα νέο μοντέλο, βάσει του οποίου το περιεχόμενο θα «εκπνέει» και θα αρχειοθετείται αυτομάτως, έπειτα από κάποιο προκαθορισμένο χρονικό διάστημα.

Κι όπως θα περίμενε κανείς, ύστερα από την κατακραυγή που ακολούθησε τα «ατοπήματα» του Facebook τον τελευταίο χρόνο (θυμηθείτε πως ήταν περίπου τέτοια εποχή, πέρυσι, όταν «έσκασε» το μέγα σκάνδαλο της Cambridge Analytica, που μας ξαναθύμισε ο «ήρωάς» του, Christopher Wylie, με την παρουσία του στο Οικονομικό Forum των Δελφών, πριν από λίγες ημέρες), ο CEO του βρίσκει πλέον «λογικό» να συγκεντρώνονται λιγότερα προσωπικά στοιχεία των χρηστών, όπως και να είναι λιγότερος ο χρόνος που η εταιρία κρατά τα μετα-δεδομένα των μηνυμάτων, τα οποία δηλώνει επισήμως ότι αξιοποιεί στον έλεγχο των spam και των συστημάτων ασφαλείας.

Μάλιστα, δεν παρέλειψε να προσθέσει (για να βελτιώσει ακόμα περισσότερο τη δημόσια εικόνα του) πως το Facebook θα συνεχίσει να είναι πολύ προσεκτικό στο πού ακριβώς εγκαθιστά τα κέντρα δεδομένων του, αποφεύγοντας εκείνες τις χώρες που δεν φημίζονται για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας της έκφρασης των πολιτών τους…

Με δυο λόγια, παρέμβαση επί προσωπικού στο ανώτατο επίπεδο μεν, που (ουσιαστικά) δεν είναι παρά προφάσεις εν αμαρτίαις, καθώς άρχισε πλέον να «ξηλώνεται το πουλόβερ», για τα καλά…

Όσοι βρέθηκαν στους χώρους της Fira Gran Via την περασμένη εβδομάδα για το Mobile World Congress 2019, θα έφυγαν αποκομίζοντας την εντύπωση ότι τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 5η γενιάς είναι ήδη σε εμπορική λειτουργία, καθώς το 5G ήταν κυριολεκτικά παντού.

Η πραγματικότητα είναι λίγο διαφορετική, καθώς υπάρχουν ελάχιστα 5G δίκτυα σε εμπορική λειτουργία σε παγκόσμιο επίπεδο.

Αυτό, όμως, πρόκειται να αλλάξει στο δεύτερο μισό του 2019, καθώς ουκ ολίγοι πάροχοι κυρίως στην Ασία και στη βόρεια Αμερική πρόκειται να ξεκινήσουν την παροχή εμπορικών υπηρεσιών με την Ευρώπη να έχει μείνει πάντως αρκετά πίσω σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο.

Από πλευράς εξοπλισμού, όλα είναι ήδη έτοιμα και «το μόνο που έμενε ήταν να δούμε και τις συσκευές» όπως έλεγαν ουκ ολίγα στελέχη από εταιρείες τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού.

Τα ίδια στελέχη έλεγαν πως η Ευρώπη έχει όντως μείνει λίγο πίσω αλλά Αμερικανοί και Ασιάτες επείγονται περισσότερο από τους Ευρωπαίους για το 5G προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που υπάρχουν από πλευράς χωρητικότητας στα δίκτυα τους.

Η πραγματική πρόκληση για την 5η γενιά κινητής τηλεφωνίας είναι πως θα αξιοποιηθεί.

Και αυτό γιατί το μεγάλο ατού της δεν είναι τόσο οι υψηλότερες ταχύτητες όσο το γεγονός ότι επιτρέπει την ταυτόχρονη λειτουργία χιλιάδων συσκευών στην ίδια περιοχή, η «καθυστέρηση» στην ανταπόκριση σε εντολές (latency) είναι εξαιρετικά μικρή και ότι υπάρχει η δυνατότητα διαμόρφωσης του δικτύου κατά τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει βελτιωμένη ποιότητα στην παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών (network slicing).

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να περιμένουμε πολύ μεγάλη βελτίωση στο «σερφάρισμα» στο Διαδίκτυο -αν και στην πρώτη φάση ανάπτυξης των 5G δικτύων η ταχύτητα λήψης δεδομένων αυξάνεται στα 3 Gbps από τα 2 Gbps που είναι τώρα στα δίκτυα 4G.

Όμως, το 5G δίνει τη δυνατότητα να υπάρξει ένα πραγματικό «Διαδίκτυο των Πραγμάτων» (Internet of Things – IoT) όπως και να υπάρξει η δυνατότητα για παροχή πολλών νέων υπηρεσιών.

Η πραγματική πρόκληση δείχνει να είναι η αξιοποίηση των νέων δυνατοτήτων και δεν είναι τυχαίο ότι στα περίπτερα των μεγάλων κατασκευαστών η έμφαση ήταν περισσότερο στο να δείξουν πρακτικές εφαρμογές των δικτύων 5G.

Για παράδειγμα, στο περίπτερο της Nokia, υπήρχαν επιδείξεις εφαρμογών για το χώρο της βιομηχανίας, όπως είναι η διαχείριση αποθηκών με ένα πιλοτικό δίκτυο στο λιμάνι του Αμβούργου να είναι ήδη σε λειτουργία, για το χώρο των μεταφορών και της ασφάλειας και για το χώρο της ψυχαγωγίας.

Η επίδειξη μίας εφαρμογής για video games που «τρέχουν» στο cloud ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακή και γενικά το αποκαλούμενο cloud gaming αναμένεται να είναι μεταξύ των νέων εφαρμογών και υπηρεσιών που θα αναπτυχθούν τάχιστα λόγω της έλευσης των 5G δικτύων.

Αντίστοιχες εφαρμογές είδαμε και στο περίπτερο της Huawei αλλά σε εκείνο της Qualcomm, όπως και σε αυτά της Intel και της Cisco. Επίσης, υπήρξαν επιδείξεις ακόμη και για χειρουργεία εξ αποστάσεως όπου χρησιμοποιήθηκαν 5G υποδομές, ενώ στο Camp Nou, το περίφημο γήπεδο της Μπαρτσελόνα, ήδη άρχισαν να τοποθετούν 5G υποδομές προκειμένου να προσφέρουν νέες υπηρεσίες στους οπαδούς της διάσημης καταλανικής ομάδας.

Και από ότι φαίνεται έχουμε ακόμη πολλά να δούμε…

Τα μεγάλα, τα πραγματικά μεγάλα γεγονότα στο χώρο της τεχνολογίας, είναι -όπως γνωρίζουν όλοι οι «παροικούντες την Ιερουσαλήμ»- δυο, αμφότερα στην αρχή του χρόνου, έτσι για «ποδαρικό»: το πρώτο είναι το CES στο Λας Βέγκας και το δεύτερο, το MWC στη Βαρκελώνη – ένα στην Αμερική κι ένα στην Ευρώπη, μοιρασμένα τα πράγματα και οι εντυπώσεις.

Αυτές, λοιπόν, οι εντυπώσεις (κυρίως για τις τάσεις και τις προεκτάσεις της τεχνολογίας, αλλά και το βαθμό που αυτή αλλάζει τη ζωή μας) οι οποίες θα μας συντροφέψουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό σ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, περιλαμβάνουν -όπως είναι φυσικό- ελπίδες, αλλά και φόβους.

Στις πρώτες έχουμε αναφερθεί πολλές φορές από αυτή τη στήλη – έχουμε μιλήσει για τις μεγάλες ανατροπές που φέρνει η τεχνολογία στην καθημερινότητά μας, για την Τεχνητή Νοημοσύνη και τη Μηχανική Μάθηση, για τις προοπτικές συν-εργασίας με τα ρομποτικά συστήματα και τους αυτοματισμούς, για τα αυτόνομα οχήματα και τη βασιλεία των κάθε λογής αισθητήρων, στο πλαίσιο του Internet των Αντικειμένων, και τόσα άλλα…

Εκτός από τις ελπίδες, όμως, υπάρχουν και οι φόβοι – αντίδραση λογική, μπροστά στο καινούριο, το άγνωστο. Πολύ περισσότερο, όταν υπάρχουν και φωνές που επισημαίνουν προβλήματα και αδυναμίες της νέας εποχής πραγμάτων.

Δυο από αυτές (πιθανότατα υπήρξαν κι άλλες, όμως αυτές καταγράφηκαν ως ισχυρότερες) δεν πέρασαν απαρατήρητες στη διάρκεια του MWC19 και των περί αυτό εκδηλώσεων: πρώτα, η Βίβιαν Τσαν, ιδρύτρια και CEO της Sparrho, εταιρίας που αξιοποιεί την Τεχνητή Νοημοσύνη για να διευκολύνει την πρόσβαση χρηστών και οργανισμών σε νέες επιστημονικές δημοσιεύσεις και πατέντες, υπογράμμισε σε ομιλία της πως η κοινωνία μας βρίσκεται είναι ήδη χωρισμένη σε γνωρίζοντες και μη, με το χάσμα μεταξύ των δυο να αυξάνει, γεννώντας παρανοήσεις και φοβικές καταστάσεις.

Η έλλειψη γνώσης, όμως, συχνότατα «μεταφράζεται» σε έλλειψη εμπιστοσύνης κι αυτό δεν περιορίζεται μονάχα σε θέματα τεχνολογίας (όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη και οι συνέπειες των αυτοματισμών), αλλά και εκτός αυτής (χαρακτηριστικό παράδειγμα, το προσφυγικό/μεταναστευτικό).

Με δεδομένη την «εγκατεστημένη» δυσπιστία σε πλατιά στρώματα του πληθυσμού και την τάση να πέφτει το βάρος στις αρνητικές κι όχι στις θετικές πλευρές της τεχνολογίας, η ανατροπή δεν είναι εύκολη, πολύ περισσότερο αν δεν ισχύει (κάτι που συμβαίνει συχνά) καθεστώς διαφάνειας, όσον αφορά στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων.

Η «θεραπεία» που προτείνει η Τσεν, είναι η δημιουργία - κυρίως εκ μέρους των φορέων της αγοράς- ενός ψυχολογικού «δικτυού ασφαλείας» για το οικοσύστημα του ΑΙ, μέσα από έναν συνδυασμό δημοσιοποίησης σχετικών εμπειριών από χρήστες, αλλά και «αποδείξεων» για την αξιοπιστία των πληροφοριών.

Το δεύτερο θέμα, που γίνεται ολοένα και πιο επείγον, όσο αυξάνεται ο αριθμός των εγκατεστημένων αισθητήρων σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι -προφανώς- η ασφάλεια στο χώρο του ΙοΤ.

Σε σχετικό πάνελ διαλόγου, οι συμμετέχοντες τόνισαν πως το Edge Computing μπορεί να δίνει λύσεις σ’ ό,τι αφορά στην εξοικονόμηση πόρων και χώρου αποθήκευσης δεδομένων, όμως δεν διαθέτει την πρόσθετη ισχύ που απαιτούν τα προγράμματα κρυπτογράφησης, με συνέπεια τα δεδομένα να μένουν εκτεθειμένα στις κακόβουλες επιθέσεις.

Επίσης, ως άλλη αδυναμία αναφέρθηκε και η χρήση δορυφορικών σημάτων, τα οποία μπορούν να υποκλαπούν σχετικά εύκολα, με συνέπεια να υπάρχει κίνδυνος για την όποια χρήση τέτοιων σημάτων και μεθόδων από αυτόνομα οχήματα, «έξυπνα» εργοστάσια και, βέβαια, συστήματα μαζικής μεταφοράς.

Προς γνώση και συμμόρφωση, λοιπόν, καθώς το μέλλον είναι ήδη εδώ και τέτοια προβλήματα -που έχουν οριζόντια επίδραση- πρέπει να αντιμετωπίζονται εγκαίρως και αποτελεσματικά.

Πριν από μερικά χρόνια, η έννοια των πληρωμών ήταν συνυφασμένη με την καταβολή μετρητών. Ακόμη και στις αγορές που γίνονταν μέσω ηλεκτρονικών καταστημάτων οι Έλληνες καταναλωτές, στην πλειοψηφία τους, προτιμούσαν να πληρώνουν με αντικαταβολή. Δηλαδή να περιμένουν τον υπάλληλο της μεταφορικής εταιρείας να έρθει, να φέρει την παραγγελία και να του δώσουν τα μετρητά. Πληρώνοντας και μία προμήθεια διόλου ευκαταφρόνητη. Αυτό έχει αρχίσει πλέον να αλλάζει ραγδαία και οι ψηφιακές πληρωμές με χρήση καρτών ή σχετικών υπηρεσιών είναι πλέον περισσότερο δημοφιλείς.

Θα πει κανείς ότι αυτό οφείλεται στα capital controls, τα οποία μας υποχρέωσαν να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε τις κάρτες μας, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις υπήρχαν στο πορτοφόλι μας μόνο και μόνο για να βγάζουμε χρήματα από το ΑΤΜ! Αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό αλλά τώρα που τα capital controls είναι πολύ πιο χαλαρά, αυτό που παρατηρείται είναι μία περαιτέρω ενίσχυση των ψηφιακών πληρωμών. Ο ρυθμός αύξησης μπορεί να μην είναι υψηλά διψήφιος αλλά είναι ισχυρά διψήφιος και αυτό κάτι σημαίνει: ότι οι Έλληνες έχουν αρχίσει πλέον να συνηθίζουν στη χρήση των καρτών και να μην τους κάνει καμία εντύπωση.

Το κυριότερο, όμως, κατά την προσωπική άποψη μου, είναι οι καταναλωτές έχουν αρχίσει πλέον και αποκτούν μία σχέση εμπιστοσύνης με τους οργανισμούς που προσφέρουν τη δυνατότητα πληρωμών. Και εννοώ και τα ίδια τα ηλεκτρονικά καταστήματα. Οι δυνατότητες για online πληρωμή έχουν πολλαπλασιαστεί και δεν περιορίζονται μόνο στις πιστωτικές και τις χρεωστικές κάρτες και αυτό είναι από μόνο του ιδιαίτερα σημαντικό. Και είναι εξίσου σημαντικό ότι οι χρήστες εμπιστεύονται λύσεις όπως το PayPal και τα ηλεκτρονικά καταστήματα επιδιώκουν να έχουν το Stripe και το Checkout.

Γενικότερα, η αίσθηση που υπάρχει είναι πως οι καταναλωτές -τουλάχιστον η συντριπτική πλειοψηφία αυτών- έχει αρχίσει πλέον να εμπιστεύεται τις ηλεκτρονικές πληρωμές. Να μην φοβάται να βάλει τα στοιχεία της κάρτας του ή να πληκτρολογήσει κωδικούς στο PayPal. Η ευκολία που προσφέρουν αυτά τα μέσα είναι τεράστια, τώρα που έχει αρχίσει να υπάρχει και εμπιστοσύνη είναι μάλλον προφανές γιατί υπάρχει και σημαντική αύξηση της χρήσης. Και θα υπάρξει ακόμη περισσότερη τα επόμενα χρόνια καθώς οι διαδικασίες ασφαλείας θα γίνονται όλο και καλύτερες. Γιατί μπορεί η εμπιστοσύνη να έχει αρχίσει πλέον να υπάρχει αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόσμος πρόκειται να σταματήσει να ανησυχεί και να φοβάται για την ασφάλεια των χρημάτων του.

Είναι κοινό μυστικό πια πως επιχειρήσεις και οργανισμοί σ’ όλο τον κόσμο – της χώρας μας μη εξαιρουμένης- βρίσκονται στα πρόθυρα ή μόλις έχουν προσχωρήσει σ’ αυτό που ονομάζουμε 4η Βιομηχανική Επανάσταση.

Μετά τον ατμό, τον ηλεκτρισμό, τους υπολογιστές και το Διαδίκτυο, περνάμε σε μια νέα εποχή ανατροπών που επηρεάζουν όλα όσα γνωρίζαμε ως σήμερα, η οποία βασίζεται κυρίως στην Τεχνητή Νοημοσύνη και τις εκθετικές τεχνολογίες – κατ’ άλλους, βασίζεται στους αυτοματισμούς και τη ρομποτική, που όμως δεν μπορούν να λειτουργήσουν αν δεν υπάρχει το πρώτο, άρα… εντός, εκτός και επί τα αυτά βρισκόμαστε!

Όποιο κι αν επιλέξετε, πάντως, από τα δυο υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής κι αυτός δεν είναι άλλος από τη δικτύωση: για να δουλέψει οποιαδήποτε πλέον από τις τόσες και τόσες συσκευές που χρησιμοποιούμε, θα πρέπει να είναι «κάπου» συνδεδεμένη, είτε ασύρματα είτε ενσύρματα.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε ισχύει η ρήση «Network is the king», αφού τα δίκτυα είναι εκείνα που καλύπτουν τις ανάγκες μας και υποστηρίζουν ό,τι κάνουμε στην καθημερινότητά μας.

Φτάνουν και επαρκούν για να το κάνουν καλά, αφού έχουμε τόσες απαιτήσεις από εκείνα; Όχι κι αυτός είναι ο λόγος που κράτη και πάροχοι (χρειάζονται και οι δυο, ο καθένας στο ρόλο του, φυσικά) επενδύουν τεράστια ποσά κάθε χρόνο στην αναβάθμιση των δικτύων, υπακούοντας στα κελεύσματα των καιρών. Πόσα; Πολλά, πάρα πολλά – προφανώς με την προσδοκία (οι πάροχοι, βεβαίως – τα κράτη μετράνε αλλιώς) πως θα τα πάρουν πίσω στο πολλαπλάσιο, από τους χρήστες-καταναλωτές.

Μια ιδέα μπορούμε να πάρουμε από την καινούρια έρευνα αγοράς της IDC (Worldwide Black Book Service Provider Edition, την ονομάζει) που προβλέπει πως οι απανταχού της Γης πάροχοι θα ξοδέψουν -ούτε λίγο, ούτε πολύ- περίπου 426 δις δολάρια σε ΤΠΕ το 2022 (σε τρία χρόνια από σήμερα, δηλαδή), καθώς η αναβάθμιση των υποδομών τους, ώστε να συμβαδίζει με την πρόοδο της τεχνολογίας και να ικανοποιεί τη μαζική μετάβαση στο cloud, κοστίζει ακριβά…

Κι αν θέλετε περισσότερες λεπτομέρειες, η εταιρία ερευνών «μοιράζει» αυτό το μεγάλο ποσό σε τρεις βασικές ενότητες: στην πρώτη εντάσσει τους Communications Service Providers, με δαπάνες ύψους 254 δις δολαρίων, στη δεύτερη τους Cloud & Digital Service Providers με 105 δις και στην τρίτη τους Colocated & Managed Service Providers, με 67 δις.

Επικοινωνίες και cloud σέρνουν, όπως είναι φυσικό, το χορό των επενδύσεων προκειμένου οι πάροχοι να ανταποκριθούν στην τάση για Χ-as-a-Service (όπου Χ βάζετε οτιδήποτε πια, από πλατφόρμες και λογισμικό ως υποδομές, συστήματα ασφαλείας και πληρωμές), καθώς είναι φανερό ότι οι χρήστες αρχίζουν πλέον να προτιμούν την ενοικίαση από την κτήση, εξοικονομώντας πόρους και χρήματα – άλλωστε, στης ακρίβειας (και της κρίσης) τον καιρό, δεν χρειάζονται πολλά για να πάρει νέες διαστάσεις το σύνθημα “more with less”…

Η καλή εταιρία επισημαίνει πως οι service providers ήδη αντιπροσωπεύουν μερίδιο 44% στο σύνολο όσων επενδύουν σήμερα σε υποδομές (δηλ. storage & network servers με το αντίστοιχο λογισμικό), με αυξητικές μάλιστα τάσεις, καθώς κάνουν την εμφάνισή τους νέα ψηφιακά οικοσυστήματα, στα οποία επίσης θα παίξουν βασικό ρόλο.

Επισημαίνει, πάντως, πως ο ρόλος των συγκεκριμένων (άρα και οι επιδόσεις τους, από πλευράς επενδύσεων) ποικίλλει από περιοχή σε περιοχή, με την ΕΜΕΑ (Ευρώπη, Μ. Ανατολή και Αφρική) να βρίσκονται κάπου στη μέση, τον Καναδά ακόμα χαμηλότερα, αλλά τις ΗΠΑ πολύ ψηλότερα από τον μέσο όρο των άλλων, με δεδομένο ότι κυρίως σ’ αυτή τη χώρα εμφανίζονται οι early adopters (με κάποιες ασιατικές, όπως η Ν. Κορέα, να ακολουθούν) κι εκεί δοκιμάζονται πρώτα οι νέες τεχνολογικές τάσεις, ως προς την αλήθεια, την αποτελεσματικότητα και τη διάρκειά τους.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, όταν το Διαδίκτυο είχε αρχίσει να κάνει τα πρώτα βήματα του στην Ελλάδα, η τάση που υπήρχε σε όσους ασχολούνταν με τη δημιουργία ιστοσελίδων ήταν να χρησιμοποιούν ότι τεχνολογία έκανε την εμφάνιση της προκειμένου να δημιουργούν εντυπωσιακά web sites.

Το αποτέλεσμα ήταν αρκετά όμορφο, υπήρχε, όμως, ένα πρόβλημα: ότι οι ταχύτητες σύνδεσης που έδιναν οι dial up συνδέσεις ήταν τόσο χαμηλές ώστε η πρώτη σελίδα του site μπορεί να έκανε 1-2 λεπτά για να «φορτώσει). Και, όπως ήταν αναμενόμενο, οι χρήστες προτιμούσαν να πάνε κάπου αλλού.

Δύο δεκαετίες η αρχή της απλότητας συνεχίζει να ισχύει. Οι ταχύτητες σύνδεσης μπορεί να κινούνται σε αρκετά καλά επίπεδα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι χρήστες θέλουν απαραίτητα να βλέπουν εντυπωσιακές σελίδες, φορτωμένες με κάθε είδους πράγματα.

Οι χρήστες προτιμούν ένα web site που είναι απλό στην εμφάνιση και δεν τους δημιουργεί τη αίσθηση ότι είναι «υπερφορτωμένο» με διάφορα καλούδια που δεν έχουν καμία χρηστικότητα.

Η πρακτικότητα και η λειτουργικότητα είναι το δεύτερο σημείο που πρέπει να προσέξει κανείς όταν δημιουργεί ένα web site. Το ζητούμενο για τον επισκέπτη είναι να μπορεί να βρει αυτό που επιθυμεί εύκολα και γρήγορα.

Είτε πρόκειται για κάποιον προϊόν για αγορά είτε για κάποια πληροφορία. Είναι πραγματικά εκνευριστικό να θες να μπεις στην ιστοσελίδα μίας επιχείρησης προκειμένου να βρεις ένα τηλέφωνο επικοινωνίας ή τη διεύθυνση των καταστημάτων της και να χρειάζεσαι 10 λεπτά προκειμένου να εντοπίσεις την πληροφορία που χρειάζεσαι.

Γενικότερα, η ευχρηστία είναι ένα σημείο κλειδί για την επιτυχημένη παρουσία μίας επιχείρησης στο Διαδίκτυο. Το θέμα δεν είναι πλέον να εντυπωσιάσεις τον υποψήφιο πελάτη ή συνεργάτη σου με μία όμορφη ιστοσελίδα αλλά να του προσφέρεις τη δυνατότητα να μάθει για εσένα και την επιχείρηση σου εύκολα και γρήγορα.

Και τότε είναι που θα εντυπωσιαστεί περισσότερο.

Ένα τρίτο σημείο που χρήζει προσοχής, ιδίως στα ηλεκτρονικά καταστήματα, σχετίζεται με την συνολική εμπειρία που του προσφέρεις.

Για παράδειγμα, σε ένα ηλεκτρονικό κατάστημα που είναι σχεδιασμένο απλά και με τέτοιο τρόπο ώστε ο ενδιαφερόμενος καταναλωτής να βρίσκει εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλει, η συνολική εικόνα μπορεί πολύ εύκολα να χαλάσει αν η εμπειρία της πληρωμής είναι κακή.

Όσο εύκολα έχει βρει το προϊόν που θέλει να αγοράσει, άλλο τόσο εύκολα θα πρέπει να μπορεί να το πληρώσει. Έχοντας, βέβαια, πάντα δείξει ότι σε ενδιαφέρει και η ασφάλεια της συναλλαγής. Η συνολική εμπειρία είναι κλειδί της επιτυχίας και πολλές φορές η τελευταία εντύπωση είναι αυτή που μετρά περισσότερο

Για έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό επιχειρήσεων, το Διαδίκτυο εξελίσσεται σε ένα από τα βασικά κανάλια διανομής και πωλήσεων και αυτό είναι πλέον μία προφανής διαπίστωση.

Ταυτόχρονα, αυτό σημαίνει ότι η δυνατότητα να προσφέρουν online πληρωμές αποτελεί κάτι που είναι απαραίτητο και μάλιστα ο τρόπος που προσφέρεται στους πελάτες έχει βαρύνουσα σημασία στον τομέα της εμπειρίας και της εξυπηρέτησης των πελατών, το οποίο, όπως έχω επισημάνει πολλές φορές από αυτή τη στήλη, πρέπει να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για οποιαδήποτε επιχείρηση δραστηριοποιείται online.

Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι πλέον έχουμε αρχίσει να βλέπουμε και στην Ελλάδα να παρέχονται πολλαπλές επιλογές όσον αφορά στους τρόπους που γίνονται οι πληρωμές αλλά και πως γίνεται η διαχείριση τους. Και το κυριότερο είναι πως οι επιλογές αυτές αυξάνονται.

Η εποχή που η συνεργασία με μία τράπεζα στην Ελλάδα ήταν η μοναδική επιλογή έχει περάσει. Αν και θα πρέπει να σημειώσω ότι παρατηρείται μία σημαντική βελτίωση στις υπηρεσίες που προσφέρουν στο συγκεκριμένο τομέα οι ελληνικές τράπεζες.

Και η διαδικασία για την ενεργοποίηση ενός συστήματος πληρωμών έχει βελτιωθεί σημαντικά με τους απαιτούμενους χρόνους να έχουν μειωθεί σημαντικά. Επιπλέον, η παροχή δυνατοτήτων όπως είναι η ενσωμάτωση ψηφιακών πορτοφολιών όπως το Masterpass αναβαθμίζει την εμπειρία του πελάτη και τον διευκολύνει πολύ περισσότερο.

Φυσικά, υπάρχει και το PayPal, το οποίο στην Ελλάδα είναι αρκετά δημοφιλές και δεν είναι τυχαίο ότι η χώρα μας είναι από αυτές που το PayPal δίνει ιδιαίτερη σημασία και προσοχή. Ένας λόγος της ενισχυμένης δημοτικότητας του PayPal είναι, φυσικά, το γεγονός ότι είναι πολύ εύκολη και γρήγορη η διαδικασία ενεργοποίησης του, ενώ θεωρείται και ιδανική περίπτωση για ελεύθερους επαγγελματίες.

Σταδιακά, πάντως, αρχικά να έχουμε και νέες εφαρμογές όσον αφορά στο κομμάτι των online πληρωμών με fintech startups να κάνουν την εμφάνιση τους και στην ελληνική αγορά.

Για παράδειγμα, λύσεις για online πληρωμές προσφέρουν εταιρείες όπως το Pay my Bank, η EveryPay ή η GAP, ενώ στον τομέα των επιχειρήσεων έχουν αρχίσει να δραστηριοποιούνται και εταιρείες όπως είναι η Revolut και η Ν26.

Μία ενδιαφέρουσα πρόσφατη εξέλιξη είναι επίσης ότι η Ελλάδα θα είναι μία από τις χώρες που θα είναι διαθέσιμο το Stripe, μία ιδιαίτερα δημοφιλής στις Ηνωμένες Πολιτείες υπηρεσία για online πληρωμές.

Γενικότερα, οι δυνατότητες και οι επιλογές έχουν αυξηθεί και χρειάζεται αρκετό ψάξιμο για να βρει κανείς την κατάλληλη επιλογή. Παράλληλα, όμως, οι πολλαπλές επιλογές έχουν ως αποτέλεσμα να αυξάνονται και οι ανάγκες όσον αφορά τη διαχείριση των συστημάτων πληρωμών που χρησιμοποιεί μία επιχείρηση.

Και εκεί ίσως χρειάζεται να αρχίσει μία επιχείρηση να χρησιμοποιεί υπηρεσίες όπως αυτή της Nummus Pay, μία ελληνική startup που αναλαμβάνει εκείνη τη διαχείριση όλων των συστημάτων πληρωμών που έχει ένα ηλεκτρονικό κατάστημα ή μία εταιρεία που προσφέρει συνδρομητικές υπηρεσίες.

Τουλάχιστον, όπως φαίνεται, υπάρχουν λύσεις και εφαρμογές για κάθε ανάγκη και αυτή είναι μία πολύ σημαντική εξέλιξη.

Μπορεί να φτάσαμε σχεδόν στα μέσα του Φλεβάρη, αλλά οι διεθνείς αναλυτές, εκεί! Συνεχίζουν τις προβλέψεις, τις κρίσεις και τις επικρίσεις, για όσα (όπως λένε, τουλάχιστον) πρόκειται να συμβούν μέσα στο ‘19 – αυτή είναι η δουλειά τους, θα μου πείτε, πώς αλλιώς θα κάνουν αισθητή την παρουσία τους, να έρθουν κι άλλοι πελάτες να τους παραγγείλουν έρευνες και μελέτες, να βγάλουν το ψωμάκι τους, οι ανθρώποι…

Ήταν δίκαιο – έγινε report, λοιπόν, και για την Strategy Analytics που στα τέλη του Γενάρη άστραψε και βρόντηξε από τη Βοστώνη, παρουσιάζοντας τους τομείς που θα κυριαρχήσουν, επιδρώντας καταλυτικά στην καθημερινότητά μας, καθώς χάρη σ’ αυτούς αλλάζει ουσιαστικά το τοπίο της τεχνολογίας που χρησιμοποιούμε στη δουλειά και στο σπίτι.

Και μη μου πείτε «μας τα ‘παν άλλοι» - όντως αυτό έγινε, μαζί τα είδαμε από αυτή τη στήλη, πριν από κάμποσες εβδομάδες, αλλά οι μελέτες δεν είναι κάλαντα να βαριέσαι τα ίδια και τα ίδια και να τους διώχνεις, από τον τρίτο-τέταρτο και μετά… Άλλωστε, ετούτες οι εταιρίες ερευνών δεν λένε πάντα τα ίδια – άλλους τομείς θέλει να κυριαρχούν η μία, άλλους η άλλη!

Αυτό συμβαίνει και στην περίπτωσή μας: Πέρα από τους «συνήθεις υπόπτους» (βλέπε GDPR, AI, mobility όλων των ειδών, security, αλλά και in-security, λόγω της μη-τεχνολογικής βεβαίως, αλλά πάντα εκρηκτικής εκκρεμότητας του Brexit), η Strategy Analytics δίνει πρωταγωνιστικό ρόλο στο 5G (OK, καλομελέτα κι έρχεται – έχουμε να δούμε πολλά στη Βαρκελώνη, στο τέλος του μήνα), στην Τεχνητή Νοημοσύνη (εδώ, παραβιάζουμε ανοιχτές θύρες), στο Unified Endpoint Management (ναι, γιατί όχι; χρειάζεται κι αυτό), στα Rich Communication Services (ουπς! να κι ο ζεν-πρεμιέ) και στις επιχειρηματικές εφαρμογές μέσω κινητών (καιρός τους ήταν).

Κατά την αμερικανική εταιρία ερευνών, όλα αυτά είτε μόνα τους, είτε συνδυαστικά θα επιτρέψουν στις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους, να μειώσουν τους κινδύνους από κυβερνο-απειλές, να ενισχύσουν τη συνεργασία στο εσωτερικό τους και να βελτιώσουν την επικοινωνία τους με τους καταναλωτές-χρήστες, εκεί έξω.

Πώς καταλήγει σ’ αυτό το συμπέρασμα η Strategy Analytics; Κάνοντας εκείνο που ξέρει καλά: surveys – έρευνες αγοράς σε διεθνές επίπεδο, βάσει ερωτήσεων, από τις οποίες εξάγει γενικότερα συμπεράσματα και τάσεις – όπως, για παράδειγμα, ότι το 42% των επιχειρήσεων που ρωτήθηκαν θα αυξήσουν από 1-6% τις δαπάνες τους για ΙΤ την ερχόμενη πενταετία, αλλά 25% θα τις αυξήσουν ακόμα περισσότερο (6-10%).

Από τις απαντήσεις τους προέκυψαν και οι παραπάνω τάσεις, με πιο «καυτή» εκείνη του Unified Endpoint Management, που αναμένεται να αναπτυχθεί ιδιαίτερα από φέτος, καθώς το πρόβλημα της συσσώρευσης ουσιαστικά άχρηστων δεδομένων συνεχώς διογκώνεται – είπαμε, καλά είναι τα Big Data, αλλά να μας δίνουν και κάτι χρήσιμο…

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΄19 θα είναι όπως όλα δείχνουν η χρονιά κατά την οποία θα περάσουν από τα σπίτια στα γραφεία και οι ελεγχόμενοι μέσω της φωνής του χρήστη τους (θυμάστε την His Master’s Voice, που λέγαμε παλιά; να η σύγχρονη εκδοχή της) ψηφιακοί βοηθοί.

Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι έχουν ήδη συγκεντρώσει σημαντική ποσότητα γνώσεων και ευφυΐας, ώστε να μετεξελιχθούν σε «εργαλεία», έτοιμα να προσφέρουν τη δέουσα βοήθεια στη λήψη αποφάσεων… Άλλωστε, και τα chatbots αυξάνουν και πληθαίνουν, κυριαρχώντας πλέον στην εξυπηρέτηση των πελατών των επιχειρήσεων, τόσο διεθνώς, όσο και στη χώρα μας…

Κι ακόμα δεν είδαμε τίποτα… το τσουνάμι με το edge computing (που λέγαμε παραπάνω) και το ΙοΤ μόλις τώρα αρχίζει να «βάζει πόδι» στην καθημερινότητά μας… Έχουμε να ζήσουμε μεγάλες στιγμές!

Για τις επιχειρήσεις κάθε μεγέθους οι ψηφιακές τεχνολογίες αποτελούν βασικό κομμάτι της καθημερινής λειτουργίας και οργάνωσης τους.

Πρακτικά, δεν υπάρχει επιχείρηση που να μην διαθέτει κάποιας μορφή ψηφιακή υποδομή, έστω και σε βασικό επίπεδο. Κάτι που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση θα πρέπει να είναι σε θέση να μπορούν να χρησιμοποιούν αυτές τις υποδομές τόσο για την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης όσο και για να μπορέσουν να αυξήσουν την παραγωγικότητα τους.

Οι ψηφιακές δεξιότητες των εργαζομένων είναι ένα από τα μεγάλα ζητήματα για όλες τις επιχειρήσεις ακόμη και τις μικρομεσαίες. Ένας εργαζόμενος θα πρέπει πλέον να γνωρίζει κατ’ ελάχιστον να μπορεί να χειριστεί ένα υπολογιστή ή ένα tablet όπως και ορισμένες βασικές εφαρμογές όπως είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και το πρόγραμμα που χρησιμοποιεί μία επιχείρηση για τη διαχείριση του ταμείου ή της αποθήκης της.

Πλέον, όμως, σε όλο και περισσότερες επιχειρήσεις παρουσιάζεται η ανάγκη οι εργαζόμενοι να πρέπει να διαθέτουν ψηφιακές δεξιότητες υψηλότερου επιπέδου. Η δυνατότητα για διαχείριση και αξιοποίηση των δεδομένων που έχει συγκεντρώσει μία επιχείρηση μπορούν να επιτρέψουν την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων, τη μείωση των εξόδων και την αύξηση των εσόδων.

Όπως, επίσης, η δυνατότητα διαχείρισης λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι κάτι που έχουν πλέον ανάγκη ακόμη και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που βλέπουν ότι μέσα από το Facebook ή άλλα social media μπορούν να βρουν νέες πηγές εσόδων αλλά και καινούρια κανάλια εξυπηρέτησης των πελατών τους.

Είναι μάλλον προφανές ότι δεν χρειάζεται οι εργαζόμενοι να διαθέτουν γνώσεις προγραμματισμού. Αν και είναι αρκετά χρήσιμο αν σε μία μικρή επιχείρηση υπάρχουν 1-2 εργαζόμενοι που γνωρίζουν τις βασικές αρχές προγραμματισμού. Βέβαια, αυτή η δεξιότητα παραμένει σχετικά δυσεύρετη.

Γι’ αυτό και οι ειδικοί προτείνουν στις επιχειρήσεις να στέλνουν τους εργαζόμενους σε ειδικά σεμινάρια με στόχο την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων τους. Κίνηση που εκτιμάται ότι μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην αύξηση της παραγωγικότητας μίας επιχείρησης.

Πάντως, το θέμα των σεμιναρίων θέλει και μία σχετική προσοχή. Και ο λόγος είναι ότι επειδή έχει εντοπιστεί η συγκεκριμένη ανάγκη περί ενίσχυσης των ψηφιακών δεξιοτήτων, έχουν εμφανιστεί πολλοί και διάφοροι που διοργανώνουν σεμινάρια, το επίπεδο των οποίων είναι εξαιρετικά χαμηλό.

Φυσικά, και δεν είναι η πρώτη φορά που αυτό συμβαίνει στην Ελλάδα, αλλά καλό είναι όσοι ενδιαφέρονται για σεμινάρια σχετικά με τις ψηφιακές δεξιότητες να είναι λίγο προσεκτικοί. Όπως και να γνωρίζουν ότι υπάρχουν εξαιρετικά προγράμματα εκμάθησης και στο Διαδίκτυο. Χωρίς, μάλιστα κόστος.

Στην Ελλάδα λέμε συχνά πως δεν χρειαζόμαστε άλλους νόμους – έχουμε αρκετούς, για κάθε τι! Αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε, είναι ένας και μοναδικός νέος νόμος ο οποίος θα εξασφαλίζει -δια ροπάλου, έστω- ότι θα εφαρμόζουμε επιτέλους όλους τους παλιούς…

Αυτή τη (σοφή) ρήση μου έφερε στο νου κάτι που διάβασα πρόσφατα σε ένα ηλεκτρονικό magazino, το οποίο με προβλημάτισε δεόντως. Κι αυτό γιατί το άρθρο του Τομ Νόλλε στο Jitter υποστηρίζει -ούτε λίγο, ούτε πολύ- ότι έχουμε περάσει σε μια νέα εποχή για την Πληροφορική και αυτό θα φανεί ακόμα περισσότερο από τη διαμόρφωση τεσσάρων τάσεων, στη διάρκεια του 2019.
Η κεντρική ιδέα του άρθρου, που εστιάζει στον τίτλο του στις τάσεις της χρονιάς και τη νέα εποχή που ανατέλλει, είναι (σαν την ελληνική ρήση, που λέγαμε) πως δεν χρειαζόμαστε άλλες τεχνολογίες – έχουμε ήδη αρκετές…

Εκείνο που πραγματικά χρειαζόμαστε, είναι μακροπρόθεσμο όραμα και ολοκληρωμένη στρατηγική για την υλοποίησή του.

Ο Νόλλε τονίζει (και συμφωνώ μαζί του) πως η επιτυχία του ψηφιακού μετασχηματισμού, που θεωρείται πια το «άγιο δισκοπότηρο» για τις απανταχού της Γης επιχειρήσεις και οργανισμούς, στόχος που -όταν με το καλό επιτευχθεί, ξεπερνώντας τις όποιες δυσκολίες- θα ανοίξει τα ψηφιακά ουράνια και θα τους χαρίσει παράταση ζωής, μαζί με -cross fingers, εδώ…- επιτυχίες και κέρδη, είναι εφικτή, αρκεί οι ενδιαφερόμενοι να προσέξουν τις τέσσερις τάσεις που αναφέραμε παραπάνω και να τις λάβουν υπόψιν στον σχεδιασμό τους.

Πρώτη και κυριότερη, θεωρεί την ακόμα μεγαλύτερη προσέγγιση εργαζομένων και ΙΤ, λόγω της διείσδυσης του cloud στην καθημερινότητα όλων μας, με όλες τις (τεράστιες) αλλαγές που μπορεί κάτι τέτοιο να σημαίνει στον τρόπο που εργαζόμαστε.

Οι φορητές συσκευές, τα smartphone, τα tablet και το πανταχού παρόν πλέον Wi-Fi έχουν κόψει τον «ομφάλιο λώρο» με τα στατικά υπολογιστικά συστήματα του παρελθόντος, ενώ -παράλληλα- έχουν αλλάξει και την ουσία της εργασίας: από την απλή παρακολούθηση και επεξεργασία συναλλαγών εκ μέρους των εργαζομένων με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο, έχουμε περάσει σε μια νέα φάση κατά την οποία οι δράσεις (tasks, σε άπταιστη ελληνική) καθοδηγούνται από το ίδιο το σύστημα, που από την ίδια τη δομή του -παρότι πιο «απελευθερωμένο», ως προς την εισαγωγή δεδομένων- ουσιαστικά δεν σου επιτρέπει πλέον να κάνεις λάθος.

Η σταδιακή και διαβαθμισμένη λειτουργία βήμα - βήμα έχει σαν αποτέλεσμα, κατά τον Τομ Νόλλε, την εμφάνιση της δεύτερης τάσης, που είναι η «αποσύνθεση» των κεντρικών (συχνότατα, «βαριών» και δύσχρηστων) εφαρμογών σε περισσότερο ευέλικτες και φιλικές προς τον χρήστη αποκεντρωμένες υπηρεσίες.

Που κι αυτές, με τη σειρά τους, έχουν καλύτερα αποτελέσματα αν δεν είναι μονολιθικές, αλλά αντίθετα μετασχηματίζονται αναλόγως των εκάστοτε συνθηκών και αναγκών, όπως προβλέπει άλλωστε η everything-as-a-Service λογική.

Ο στόχος, στις μέρες μας και στο πλαίσιο του γενικότερου agility, είναι μεταβλητός και εξαρτάται τόσο από την εκάστοτε αποστολή, όσο και από το εκάστοτε πλαίσιο – αυτή είναι η τρίτη τάση, η οποία περιλαμβάνει, επίσης, δυνατότητες μοντελοποίησης για κάθε δράση, ώστε να κάνει ακόμα ευκολότερη (και, μεταξύ μας, ασφαλέστερη) την υλοποίηση εκ μέρους του χρήστη.

Τέταρτη και τελευταία τάση είναι αυτή που ο Νόλλε ονομάζει dualism –δυϊκή υπόσταση της εργασίας, σε ελεύθερη απόδοση- και πρόκειται για τον συνδυασμό όσων κάνει η επιχείρηση κι όσων κάνει ο εργαζόμενος σ’ αυτήν.

Οι συνεχείς ανατροπές σε υποδομές και μοντέλα εργασίας, που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, απαιτούν ομοφωνίες και συνέργειες, προκειμένου τα αποτελέσματα του ψηφιακού μετασχηματισμού να είναι θετικά, όσο περίπλοκο κι αν μας φαίνεται αυτό στην αρχή.

Άραγε, θα τα καταφέρουμε; Το μέλλον ίσως να είναι πιο κοντά απ’ ό,τι νομίζουμε…